Phương pháp Montessori cho trẻ 0 6 tuổi​ và cách áp dụng

Phương pháp Montessori hay còn gọi là mô hình Montessori được phát triển bởi bác sĩ và nhà giáo dục Maria Montessori vào đầu thế kỷ 20. Mô hình này đã trở thành một trong những phương pháp giáo dục trẻ em phổ biến nhất trên toàn thế giới.

Đặc biệt, đối với trẻ em từ 0-6 tuổi, giai đoạn vàng cho sự phát triển. Do đó, phương pháp giáo dục Montessori này tập trung vào việc khuyến khích sự tự lập, tò mò tự nhiên. Trẻ phát triển các kỹ năng quan trọng thông qua môi trường học tập đặc biệt và cách tiếp cận giáo dục độc đáo.

Trong bài viết này, chúng ta sẽ cùng tìm hiểu về phương pháp Montessori cho trẻ 0-6 tuổi. Những lợi ích và cách áp dụng phương pháp trong giáo dục trẻ mầm non.

Nội dung chính

1. Phương pháp Montessori là gì?

Phương pháp Montessori là một triết lý giáo dục tập trung vào việc khuyến khích trẻ tự học, thông qua việc tiếp cận với các hoạt động học tập phù hợp với độ tuổi.

Montessori tin rằng mỗi đứa trẻ đều có tiềm năng vô hạn. Khi chúng được cung cấp một môi trường học tập  khuyến khích sự tự do và sáng tạo sẽ phát triển tốt nhất.

Phương pháp Montessori chính là khuyến khích trẻ tự học
Phương pháp Montessori chính là khuyến khích trẻ tự học

Phương pháp này không dựa trên việc dạy học truyền thống với giáo viên là trung tâm. Thay vào đó, nó khuyến khích trẻ trở thành trung tâm của quá trình học tập, trong đó giáo viên đóng vai trò là người hướng dẫn, hỗ trợ và quan sát.

Tất cả hoạt động trong lớp học Montessori đều được thiết kế để trẻ có thể tự lựa chọn và làm việc theo tốc độ riêng của mình.

2. Tại sao Montessori phù hợp với trẻ từ 0-6 tuổi?

Trẻ từ 0-6 tuổi là giai đoạn phát triển mạnh mẽ cả về thể chất, trí tuệ lẫn cảm xúc. Đây là giai đoạn trẻ dễ tiếp thu và phát triển các kỹ năng cơ bản như ngôn ngữ, tư duy, kỹ năng xã hội và tình cảm.

Maria Montessori gọi giai đoạn này là “giai đoạn hấp thụ”. Trong đó trẻ như một miếng bọt biển, có khả năng hấp thụ thông tin và kỹ năng từ môi trường xung quanh một cách tự nhiên và không cưỡng lại.

Nhà giáo dục Maria Montessori
Nhà giáo dục Maria Montessori

Phương pháp giáo dục Montessori cung cấp một môi trường học tập phong phú, đầy đủ các hoạt động giúp trẻ phát triển toàn diện trong giai đoạn này.

Hệ thống giáo dục này đặc biệt tập trung vào việc hỗ trợ sự phát triển của trẻ thông qua việc tôn trọng tính cá nhân và tốc độ phát triển riêng biệt của mỗi trẻ.

3. Nguyên tắc cơ bản của phương pháp Montessori

Phương pháp Montessori dựa trên một số nguyên tắc cơ bản, bao gồm:

3.1. Tôn trọng sự phát triển cá nhân của trẻ

Montessori cho rằng mỗi đứa trẻ là một cá nhân riêng biệt với tốc độ phát triển và nhu cầu học tập khác nhau. Trong một môi trường Montessori, trẻ được khuyến khích học theo tốc độ riêng của mình mà không bị áp lực từ bạn bè hay giáo viên.

3.2. Môi trường học tập chuẩn bị

Một trong những yếu tố quan trọng nhất trong phương pháp Montessori là môi trường học tập. Môi trường này được thiết kế để giúp trẻ dễ dàng tiếp cận với các tài liệu học tập và hoạt động mà không cần sự can thiệp quá nhiều từ giáo viên.

Tất cả đồ dùng, thiết bị  và đồ chơi giáo dục trong lớp học được sắp xếp cẩn thận để trẻ có thể tự do lựa chọn và học tập theo ý muốn của mình.

Môi trường học tập của trẻ cực kì quan trọng trong phương pháp Montessori
Môi trường học tập của trẻ cực kì quan trọng trong phương pháp Montessori

3.3. Tự do trong giới hạn

Mặc dù trẻ được tự do lựa chọn hoạt động mình muốn, nhưng Montessori vẫn đặt ra những giới hạn nhất định nhằm duy trì trật tự và kỷ luật. Sự tự do trong phương pháp Montessori không có nghĩa là trẻ có thể làm bất cứ điều gì mình thích, mà nó khuyến khích trẻ tự quản lý bản thân trong một khuôn khổ rõ ràng.

3.4. Học thông qua hoạt động thực hành

Phương pháp Montessori mầm non nhấn mạnh việc học thông qua trải nghiệm và hoạt động thực tế. Trẻ không chỉ học qua sách vở mà còn thông qua các hoạt động thực hành, giúp chúng hiểu sâu hơn về các khái niệm và kỹ năng.

Trải nghiệm thực tế là cốt lõi của phương pháp giáo dục Montessori
Trải nghiệm thực tế là cốt lõi của phương pháp giáo dục Montessori

3.5. Giáo viên là người hướng dẫn

Trong phương pháp giáo dục Montessori, giáo viên không đóng vai trò là người truyền đạt kiến thức mà là người hướng dẫn, quan sát và hỗ trợ trẻ khi cần thiết. Tức lấy trẻ làm trung tâm. Giáo viên cần có kỹ năng quan sát tốt để hiểu được nhu cầu và sở thích của từng trẻ, từ đó hỗ trợ quá trình học tập của chúng.

4. Các giai đoạn phát triển của trẻ từ 0-6 tuổi theo Montessori

Theo Montessori, trẻ trong giai đoạn từ 0-6 tuổi trải qua hai giai đoạn phát triển chính:

4.1. Giai đoạn từ 0-3 tuổi: “Tâm trí hấp thụ vô thức”

Ở giai đoạn này, trẻ học hỏi một cách tự nhiên và vô thức từ môi trường xung quanh. Trẻ chưa có ý thức về việc mình đang học gì, nhưng khả năng tiếp thu của chúng rất mạnh mẽ.

Đây là giai đoạn trẻ phát triển các kỹ năng cơ bản như đi lại, nói chuyện, và tự chăm sóc bản thân. Trong môi trường Montessori, trẻ sẽ được khuyến khích tham gia vào các hoạt động thực tế như rửa tay, mặc quần áo, và giúp đỡ người lớn trong các công việc hàng ngày.

Rửa tay đúng cách là một kỹ năng sống cho trẻ mầm non
Rửa tay đúng cách là một kỹ năng sống cho trẻ mầm non

4.2. Giai đoạn từ 3-6 tuổi: “Tâm trí hấp thụ có ý thức”

Trong giai đoạn này, trẻ bắt đầu nhận thức rõ ràng hơn về quá trình học tập của mình. Trẻ có thể tập trung vào các hoạt động phức tạp hơn và học cách giải quyết vấn đề một cách có hệ thống.

Phương pháp Montessori tập trung vào việc phát triển kỹ năng xã hội, tình cảm và tư duy logic trong giai đoạn này. Trẻ sẽ tham gia vào các hoạt động như xếp hình, học số, học chữ cái và các kỹ năng xã hội thông qua việc tương tác với bạn bè.

5. Áp dụng phương pháp Montessori tại trường

5.1 Tạo dựng môi trường học tập Montessori

Không gian học tập tự do, an toàn:

  • Trong lớp học Montessori, không gian được tổ chức gọn gàng và có tính trật tự cao. Mọi đồ vật và giáo cụ được đặt ở vị trí cố định. Dễ dàng tiếp cận để trẻ có thể tự lấy và sử dụng mà không cần sự giúp đỡ từ giáo viên.
  • Không gian phải đảm bảo tính an toàn và thân thiện với trẻ. Khuyến khích trẻ di chuyển, khám phá và tương tác với môi trường xung quanh.
    • Góc kỹ năng sống mầm non đẹp thu hút trẻ tham ra thực hành

Bố trí khu vực học tập đa dạng:

  • Các khu vực học tập nên được chia rõ ràng theo các lĩnh vực phát triển. Như khu vực phát triển vận động, khu vực phát triển giác quan, khu vực ngôn ngữ, khu vực toán học, và khu vực văn hóa. Điều này giúp trẻ dễ dàng lựa chọn và tập trung vào hoạt động mà mình yêu thích.

Sử dụng giáo cụ Montessori:

  • Giáo cụ Montessori được thiết kế đặc biệt để phát triển các kỹ năng cụ thể cho trẻ. Chúng phải phù hợp với từng giai đoạn phát triển của trẻ và phải có tính thẩm mỹ cao để thu hút trẻ.
  • Mỗi giáo cụ chỉ nên có một bản trong lớp học, để khuyến khích trẻ học cách chờ đợi, chia sẻ và tôn trọng thời gian của người khác.
Giáo cụ Vòng đời sinh trưởng động thực vật LC03
Giáo cụ Montessori Vòng đời sinh trưởng động thực vật LC03

5.2 Vai trò của giáo viên Montessori

Giáo viên là người hướng dẫn, không phải là người dạy:

  • Trong lớp học theo phương pháp Montessori, giáo viên đóng vai trò như một người hướng dẫn, không phải là người chỉ huy hay áp đặt kiến thức lên trẻ. Giáo viên giới thiệu các giáo cụ Montessori rồi chỉ ra các hoạt động, giới thiệu cách sử dụng giáo cụ và sau đó để trẻ tự do khám phá.
  • Giáo viên luôn quan sát và theo dõi sự phát triển của trẻ, từ đó can thiệp khi cần thiết nhưng không cản trở quá trình học tập tự nhiên của trẻ.

Khuyến khích sự tự lập:

  • Giáo viên khuyến khích trẻ tự làm mọi việc từ sớm. Từ việc tự lấy đồ dùng học tập, tự dọn dẹp đến tự chọn giáo cụ mà trẻ muốn sử dụng. Điều này giúp trẻ phát triển tính tự lập và tự tin trong khả năng giải quyết các vấn đề của mình.
Phương pháp giáo dục Montessori khuyến kích trẻ tự lập sớm
Phương pháp giáo dục Montessori khuyến kích trẻ tự lập sớm

Quan sát và tôn trọng nhịp độ phát triển của trẻ:

  • Giáo viên Montessori luôn tôn trọng tốc độ học tập riêng của từng trẻ. Mỗi trẻ sẽ có cách tiếp cận và khám phá kiến thức khác nhau. Do đó giáo viên không ép buộc trẻ phải đạt được một kết quả nhất định trong thời gian cụ thể.

5.3 Các bước cụ thể để triển khai phương pháp Montessori tại trường mầm non

Đào tạo giáo viên:

  • Để áp dụng phương pháp Montessori hiệu quả, giáo viên cần được đào tạo bài bản về triết lý và kỹ thuật Montessori. Họ cần hiểu rõ cách quan sát, hướng dẫn và tạo điều kiện để trẻ phát triển tự nhiên.

Chuẩn bị môi trường:

  • Trường mầm non cần đầu tư vào việc thiết kế không gian học tập phù hợp. Cung cấp các giáo cụ Montessori chất lượng, phù hợp với từng độ tuổi của trẻ.

Quan sát và đánh giá:

  • Giáo viên thường xuyên quan sát trẻ để đánh giá sự tiến bộ và điều chỉnh phương pháp dạy học phù hợp. Không có sự đánh giá theo điểm số, mà là sự theo dõi quá trình phát triển từng cá nhân.
Giáo viên đóng vai trò như một người quan sát và hướng dẫn trẻ
Giáo viên đóng vai trò như một người quan sát và hướng dẫn trẻ

6. Áp dụng phương pháp Montessori tại nhà cho trẻ 0-6 tuổi

Nếu bạn muốn áp dụng phương pháp Montessori cho con tại nhà, dưới đây là một số nguyên tắc và ý tưởng giúp bạn bắt đầu:

6.1. Chuẩn bị môi trường học tập tại nhà

Tạo không gian riêng cho trẻ:

  • Hãy tạo ra một khu vực trong nhà dành riêng cho việc học và chơi của trẻ. Đảm bảo rằng tất cả các đồ vật trong khu vực này được sắp xếp gọn gàng và phù hợp với chiều cao của trẻ để chúng có thể tự do di chuyển và sử dụng.

Sử dụng đồ chơi và tài liệu học tập phù hợp:

  • Đồ chơi Montessori thường là những đồ chơi đơn giản, làm từ chất liệu tự nhiên như gỗ, không quá phức tạp và giúp trẻ phát triển kỹ năng cụ thể. Ví dụ, các bộ toán học, chữ cái, xếp hình, khối xây dựng. Các dụng cụ đơn giản như kéo cắt giấy có thể giúp trẻ phát triển khả năng tư duy và vận động tinh vi.
Đồ chơi giáo dục cho trẻ em ET01 - Educational toys ET01
Trẻ chơi đồ chơi giáo dục Montessori bảng chữ cái tiếng Anh tại nhà

6.2. Khuyến khích sự tự lập

Cho phép trẻ tự làm:

  • Hãy khuyến khích trẻ tự làm những việc phù hợp với khả năng của mình.

Ví dụ, trẻ có thể tự mặc quần áo, dọn dẹp đồ chơi, hoặc giúp đỡ người lớn trong các công việc gia đình đơn giản.

Hỗ trợ khi cần:

  • Nếu trẻ gặp khó khăn, hãy hỗ trợ chúng bằng cách hướng dẫn hoặc gợi ý thay vì làm thay chúng. Điều này giúp trẻ phát triển khả năng giải quyết vấn đề và tự tin vào khả năng của mình.

6.3. Đặt ra quy tắc và giới hạn

Trong phương pháp Montessori, mặc dù trẻ được khuyến khích tự do, nhưng vẫn cần có những giới hạn nhất định. Hãy đặt ra các quy tắc rõ ràng và nhất quán để trẻ hiểu và tuân thủ. Điều này giúp trẻ học cách tôn trọng người khác và môi trường xung quanh.

7. Lợi ích của phương pháp Montessori cho trẻ 0-6 tuổi

7.1. Phát triển kỹ năng tự lập

Montessori giúp trẻ phát triển sự tự tin và khả năng tự lập từ rất sớm. Trẻ học cách tự chăm sóc bản thân và thực hiện các nhiệm vụ hàng ngày mà không cần sự giúp đỡ của người lớn.

7.2. Tăng cường khả năng tư duy và giải quyết vấn đề

Phương pháp Montessori này khuyến khích trẻ tư duy logic và giải quyết vấn đề thông qua các hoạt động thực tế. Trẻ học cách phân tích, suy nghĩ có hệ thống và đưa ra các giải pháp cho các tình huống khác nhau.

Trẻ em chơi đồ chơi thông minh ngôi nhà bận rộn Busy House Toys
Trẻ em chơi đồ chơi thông minh ngôi nhà bận rộn thiết kế theo phương pháp Montessori

7.3. Phát triển kỹ năng xã hội và tình cảm

Trẻ trong môi trường Montessori được khuyến khích làm việc nhóm, chia sẻ và hợp tác với bạn bè. Điều này giúp trẻ phát triển các kỹ năng xã hội quan trọng và học cách quản lý cảm xúc của mình.

7.4. Tạo nền tảng cho việc học tập suốt đời

Trẻ học trong môi trường Montessori phát triển sự tò mò tự nhiên và niềm đam mê học hỏi. Điều này tạo nên một nền tảng vững chắc cho việc học tập suốt đời.

Phương pháp Montessori là một lựa chọn tuyệt vời cho trẻ từ 0-6 tuổi, đặc biệt trong việc giúp trẻ phát triển toàn diện từ thể chất, trí tuệ, đến kỹ năng xã hội và tình cảm.

Bằng cách áp dụng các nguyên tắc của Montessori tại lớp, tại nhà, các cô giáo và cha mẹ có thể tạo ra một môi trường học tập giàu sự kích thích, khuyến khích sự tự lập và phát triển tiềm năng của trẻ.

PodDecor Việt Nam là một đơn vị chuyên nghiệp, tiên phong lĩnh hội những tư duy giáo dục hiện đại của nước ngoài. Kết hợp với truyền thống văn hóa trong nước trong lĩnh vực sản xuất đồ chơi trẻ em và giáo cụ Montessori mầm non, hướng đến việc hỗ trợ sự phát triển toàn diện cho trẻ em.

  • Địa chỉ: Yên Sở – Hoài Đức – Hà Nội
  • Điện thoại Mr Tuấn: 0904.222.568
  • Email: poddecorvietnam@gmail.com

MỚI ĐẶT MUA