Cách soạn giáo án Montessori mầm non và 5 mẫu giáo án

Phương pháp Montessori đòi hỏi giáo viên phải có một cách tiếp cận khác so với các phương pháp giáo dục truyền thống. Thay vì soạn giáo án cứng nhắc với kế hoạch bài giảng chi tiết, giáo án Montessori được thiết kế linh hoạt hơn, tập trung vào việc tạo điều kiện cho trẻ tự khám phá và học hỏi. Dưới đây là hướng dẫn cơ bản về cách soạn giáo án Montessori và một mẫu giáo án cụ thể.

1. Nguyên tắc cơ bản khi soạn giáo án Montessori

Trước khi đi vào chi tiết cách soạn giáo án, bạn cần hiểu rõ một số nguyên tắc cơ bản của phương pháp Montessori:

• Tôn trọng sự phát triển cá nhân của trẻ: Mỗi trẻ có nhịp độ phát triển riêng, vì vậy giáo án cần linh hoạt để phù hợp với từng trẻ.
• Tập trung vào tự học và khám phá: Giáo án cần thiết kế sao cho trẻ có cơ hội tự khám phá và thực hành thay vì giáo viên truyền đạt kiến thức một chiều.
• Sử dụng giáo cụ Montessori: Giáo cụ được coi là công cụ hỗ trợ quá trình học tập và phải được lựa chọn một cách khoa học, phù hợp với từng giai đoạn phát triển.
• Môi trường học tập chuẩn bị sẵn sàng: Giáo án không chỉ hướng dẫn về nội dung mà còn phải xem xét việc sắp xếp không gian và giáo cụ để tạo môi trường học tập hấp dẫn cho trẻ.

Các cô giáo có thể làm CTV bán hàng cho PodDecor Việt nam với vốn 0 đồng. Xem chi tiết tại >>> Tuyển CTV và Đại lí PP

2. Các bước soạn giáo án Montessori

2.1. Xác định mục tiêu học tập

Khi soạn giáo án Montessori, bước đầu tiên là xác định mục tiêu học tập. Mục tiêu này không chỉ dựa trên nội dung kiến thức mà còn phải bao gồm các kỹ năng và phẩm chất trẻ cần phát triển, như kỹ năng tự lập, khả năng giao tiếp, hoặc kỹ năng giải quyết vấn đề.

Ví dụ:

• Phát triển khả năng vận động tinh thông qua hoạt động cầm, nắm, và di chuyển đồ vật.
• Khuyến khích trẻ học cách tự chăm sóc bản thân qua việc tự mặc quần áo, thắt dây giày.

2.2. Lựa chọn giáo cụ và hoạt động phù hợp

Dựa trên mục tiêu học tập, bạn lựa chọn các giáo cụ Montessori phù hợp để hỗ trợ quá trình học tập. Các giáo cụ này phải kích thích trẻ khám phá và tự học một cách tự nhiên.

Ví dụ:

• Sử dụng khung thắt dây giày để rèn kỹ năng tự lập.
• Sử dụng bộ khối hình học để dạy trẻ về các khối cơ bản và phát triển khả năng quan sát không gian.

2.3. Chuẩn bị môi trường học tập

Môi trường học tập trong lớp Montessori phải được chuẩn bị kỹ lưỡng để trẻ có thể tự do di chuyển, chọn lựa giáo cụ và thực hiện các hoạt động theo ý muốn. Môi trường này cần đảm bảo:

• Sự an toàn: Các góc, cạnh của đồ dùng phải được bo tròn để tránh gây nguy hiểm cho trẻ.
• Sự tổ chức: Giáo cụ phải được sắp xếp gọn gàng, dễ tiếp cận, giúp trẻ dễ dàng tìm kiếm và sử dụng.

2.4. Hướng dẫn trẻ nhưng không can thiệp

Vai trò của giáo viên trong Montessori là người hướng dẫn, không phải người dạy trực tiếp. Khi soạn giáo án, cần lưu ý thiết kế các hoạt động để trẻ tự khám phá. Giáo viên chỉ can thiệp khi trẻ cần giúp đỡ hoặc có nhu cầu.

2.5. Theo dõi và đánh giá sự tiến bộ của trẻ

Một phần quan trọng trong giáo án Montessori mầm non là việc theo dõi sự tiến bộ của trẻ. Thay vì kiểm tra hay đánh giá trẻ theo cách truyền thống, bạn có thể quan sát và ghi chú lại quá trình học tập, những kỹ năng trẻ đã hoàn thiện và những điểm cần phát triển thêm.

Dưới đây là 5 mẫu giáo án Montessori dành cho trẻ em ở độ tuổi mầm non, phù hợp với các lĩnh vực phát triển khác nhau: ngôn ngữ, toán học, giác quan, và kỹ năng vận động. Mỗi giáo án đều được thiết kế dựa trên phương pháp Montessori, chú trọng đến việc trẻ tự khám phá, học hỏi và thực hành.

3. Mẫu giáo án Montessori

Mẫu 1: Giáo án Montessori về Ngôn ngữ

a. Chủ đề: Phát triển từ vựng thông qua thẻ từ

• Độ tuổi: 3-4 tuổi
• Thời gian: 30 phút

Mục tiêu:

• Giúp trẻ phát triển vốn từ vựng cơ bản thông qua việc nhận diện và gọi tên các vật dụng hàng ngày.
• Phát triển khả năng phân biệt từ ngữ và hình ảnh.
• Khuyến khích trẻ tập trung và phát triển kỹ năng nghe và nói.

Giáo cụ:

• Bộ thẻ từ gồm các hình ảnh về vật dụng hàng ngày (quả táo, bàn, ghế, mèo, v.v.) và các từ tương ứng.

b. Quy trình hoạt động:

Giới thiệu giáo cụ:

• Giáo viên lấy ra một thẻ từ có hình ảnh và yêu cầu trẻ gọi tên vật thể trong hình. Ví dụ: “Đây là gì?” và trẻ sẽ trả lời “Đây là quả táo”.

Hướng dẫn trẻ kết nối hình ảnh và từ:

• Sau khi trẻ gọi tên, giáo viên giới thiệu từ tương ứng. Giáo viên nói: “Đây là từ ‘quả táo'”, sau đó trẻ lặp lại từ đó.

Trò chơi ghép cặp:

Trẻ sẽ lấy một thẻ hình ảnh và ghép với từ tương ứng trong bộ thẻ từ. Giáo viên theo dõi và giúp đỡ trẻ nếu cần.

Thực hiện hoạt động:

• Trẻ tự do lựa chọn các thẻ và ghép chúng với từ vựng đúng. Trong quá trình trẻ ghép từ, giáo viên quan sát và đặt câu hỏi để kiểm tra mức độ hiểu biết.

Kết thúc hoạt động:

• Hướng dẫn trẻ dọn dẹp và sắp xếp các thẻ từ gọn gàng.

c. Đánh giá:

• Quan sát khả năng nhận diện hình ảnh và từ ngữ.
• Ghi chú những từ trẻ đã nhận biết rõ ràng và từ nào trẻ cần học thêm.

Mẫu 2: Giáo án Montessori về Toán học

a. Chủ đề: Đếm số và nhận biết con số từ 1-10

• Độ tuổi: 3-5 tuổi
• Thời gian: 30 phút

Mục tiêu:

• Phát triển kỹ năng đếm từ 1 đến 10.
• Nhận biết các con số và phát triển khả năng phân biệt số lượng.
• Tăng cường khả năng phối hợp giữa tay và mắt.

Giáo cụ:

• Bộ số Montessori từ 1-10.
• Bộ khối nhỏ (hạt, hình khối) để trẻ thực hành đếm.

a. Quy trình hoạt động:

Giới thiệu giáo cụ:

Giáo viên giới thiệu các con số từ 1 đến 10 và chỉ vào từng số để trẻ gọi tên. Sau đó, giáo viên sẽ thực hiện thao tác đếm các khối nhỏ tương ứng với từng con số.

Hướng dẫn hoạt động đếm:

• Giáo viên yêu cầu trẻ chọn một con số, sau đó đếm số lượng khối tương ứng và đặt bên cạnh số đó. Ví dụ: trẻ chọn số 3 và lấy 3 khối đặt bên cạnh.

Trò chơi đếm khối:

• Trẻ tự chọn số và đếm khối tương ứng, sau đó đặt bên cạnh số đã chọn.

Thực hiện hoạt động:

• Trẻ tự do thực hành việc chọn số và đếm khối. Giáo viên theo dõi và hỗ trợ khi trẻ cần.

Kết thúc hoạt động:

• Hướng dẫn trẻ dọn dẹp giáo cụ.

b. Đánh giá:

• Quan sát khả năng nhận biết các con số và khả năng đếm chính xác.
• Ghi chú những số mà trẻ đã đếm chính xác và số nào trẻ cần rèn luyện thêm.

Mẫu 3: Giáo án Montessori về Giác quan

a. Chủ đề: Khám phá sự khác biệt về trọng lượng

• Độ tuổi: 4-5 tuổi
• Thời gian: 20-30 phút

Mục tiêu:

• Phát triển khả năng nhận diện và phân biệt trọng lượng.
• Tăng cường giác quan về xúc giác và cảm nhận lực.
• Phát triển kỹ năng tập trung và khám phá sự khác biệt.

Giáo cụ:

• Bộ cặp vật dụng có trọng lượng khác nhau (một bộ gỗ nặng, bộ nhẹ, quả bóng, v.v.).

Đồ chơi giác quan – đồ chơi trẻ em thông minh

b. Quy trình hoạt động:

Giới thiệu giáo cụ:

• Giáo viên giới thiệu từng cặp vật dụng và hướng dẫn trẻ cảm nhận bằng tay để phân biệt trọng lượng. Ví dụ: “Cảm giác quả bóng này nặng hay nhẹ hơn quả còn lại?”

Hướng dẫn so sánh trọng lượng:

• Giáo viên đưa cho trẻ một vật nhẹ và một vật nặng. Yêu cầu trẻ phân biệt và trả lời vật nào nặng hơn hoặc nhẹ hơn.

Trò chơi so sánh trọng lượng:

• Trẻ chọn các cặp vật và tự cảm nhận trọng lượng của chúng. Sau đó, trẻ sẽ nói với giáo viên về cảm nhận của mình.

Thực hiện hoạt động:

• Trẻ tự do chọn cặp vật dụng để thực hành so sánh trọng lượng. Giáo viên quan sát và đặt câu hỏi để kích thích sự khám phá của trẻ.

Kết thúc hoạt động:

Hướng dẫn trẻ dọn dẹp các vật dụng.

Đánh giá:

• Quan sát khả năng nhận diện và phân biệt trọng lượng của trẻ.
• Ghi chú phản hồi của trẻ về cảm nhận trọng lượng.

Mẫu 4: Giáo án Montessori về Kỹ năng vận động

a. Chủ đề: Rèn kỹ năng cầm nắm và chuyển đồ vật

• Độ tuổi: 3-4 tuổi
• Thời gian: 30 phút

Mục tiêu:

• Phát triển kỹ năng vận động tinh (cầm, nắm, chuyển đồ vật).
• Khuyến khích sự phối hợp tay-mắt.
• Phát triển tính kiên nhẫn và sự tập trung.

Giáo cụ:

• Bộ kẹp, muỗng và các vật nhỏ (hạt đậu, viên bi nhỏ).
• 2 bát đựng.

b. Quy trình hoạt động:

Giới thiệu giáo cụ:

• Giáo viên giới thiệu bộ kẹp và muỗng, sau đó thực hiện thao tác mẫu. Giáo viên dùng kẹp hoặc muỗng để chuyển các hạt đậu từ bát này sang bát khác.

Hướng dẫn thao tác:

• Mời trẻ thử cầm kẹp hoặc muỗng và chuyển đồ vật giữa các bát. Giáo viên hướng dẫn trẻ làm chậm rãi và cẩn thận.

Thực hiện hoạt động:

• Trẻ tự do thực hành chuyển các đồ vật bằng kẹp hoặc muỗng. Giáo viên theo dõi và hỗ trợ khi trẻ gặp khó khăn.

Kết thúc hoạt động:

• Hướng dẫn trẻ dọn dẹp giáo cụ sau khi hoàn thành.

c. Đánh giá:

• Quan sát kỹ năng vận động tinh của trẻ, khả năng sử dụng kẹp và muỗng.
• Ghi chú sự tiến bộ trong việc phối hợp tay và mắt.

Mẫu 5: về Giác quan

a. Chủ đề: Khám phá màu sắc và hình dạng

• Độ tuổi: 3-4 tuổi
• Thời gian: 30 phút

Mục tiêu:

• Giúp trẻ nhận biết và phân biệt các màu sắc cơ bản (đỏ, xanh, vàng, v.v.).
• Phát triển khả năng nhận diện các hình dạng cơ bản (vuông, tròn, tam giác).
• Khuyến khích khả năng phối hợp tay và mắt khi sắp xếp các khối hình học.

Giáo cụ:

• Bộ khối hình học Montessori nhiều màu sắc.
• Bảng phân loại màu sắc.
• Bảng phân loại hình dạng.

b. Chuẩn bị môi trường:

• Sắp xếp các khối hình học trên kệ sao cho dễ nhìn, dễ lấy.
• Đặt bảng phân loại màu sắc và hình dạng trên bàn ở vị trí thoải mái cho trẻ tiếp cận.

Đồ chơi giáo dục Bảng lắp ghép màu sắc PT12 làm giáo cụ Montessori cho trẻ 4-5 tuổi phân loại màu sắc

c. Quy trình hoạt động:

Giới thiệu giáo cụ:

• Giáo viên nhẹ nhàng giới thiệu các khối hình học và bảng phân loại màu sắc. Nói ngắn gọn về tên màu và hình dạng của từng khối. Ví dụ: “Đây là một khối vuông màu đỏ“, “Đây là khối tròn màu xanh“.

Hướng dẫn hoạt động:

• Mời trẻ tự lựa chọn một khối hình bất kỳ. Yêu cầu trẻ gọi tên màu sắc và hình dạng của khối đó.
• Sau khi trẻ đã gọi tên, khuyến khích trẻ đặt khối vào đúng ô tương ứng trên bảng phân loại.
• Tiếp tục cho trẻ chọn thêm khối khác và thực hiện tương tự.

Thực hiện hoạt động:

• Để trẻ tự do thực hành phân loại khối theo màu sắc và hình dạng. Trong quá trình trẻ thực hiện, giáo viên quan sát, giúp đỡ khi cần nhưng không can thiệp trực tiếp.

Đánh giá và phản hồi:

• Sau khi trẻ hoàn thành hoạt động, giáo viên có thể khen ngợi sự cố gắng của trẻ và hỏi trẻ cảm nhận về hoạt động vừa làm. Ví dụ: “Con thấy vui khi xếp các khối này không?” hoặc “Con thích màu gì nhất trong các khối này?”.

Kết thúc hoạt động:

• Hướng dẫn trẻ dọn dẹp và sắp xếp giáo cụ gọn gàng trở lại.

d. Đánh giá:

• Quan sát khả năng phân loại màu sắc và hình dạng của trẻ.
• Ghi chú các màu sắc, hình dạng trẻ nhận biết được và những khối mà trẻ gặp khó khăn.
• Đánh giá khả năng phối hợp tay và mắt qua việc trẻ sắp xếp và đặt khối chính xác.

Soạn giáo án Montessori đòi hỏi sự linh hoạt và chú trọng đến nhu cầu phát triển cá nhân của từng trẻ. Việc soạn thảo giáo án cần phải phù hợp với mục tiêu giáo dục của phương pháp Montessori, tạo điều kiện cho trẻ tự do khám phá, học hỏi và phát triển toàn diện. Hy vọng với hướng dẫn và mẫu giáo án trên, bạn sẽ có cái nhìn rõ ràng hơn về cách soạn giáo án hiệu quả cho lớp học Montessori của mình.

PodDecor Việt Nam là một đơn vị chuyên nghiệp, tiên phong lĩnh hội những tư duy giáo dục hiện đại của nước ngoài. Kết hợp với truyền thống văn hóa trong nước trong lĩnh vực sản xuất đồ chơi trẻ em và giáo cụ Montessori mầm non, hướng đến việc hỗ trợ sự phát triển toàn diện cho trẻ em.

Địa chỉ: Yên Sở – Hoài Đức – Hà Nội

Điện thoại Mr Tuấn: 0904.222.568

Email: poddecorvietnam@gmail.com